Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2013

Ένα τελευταίο καλοκαίρι



Μπορεί το καλοκαίρι τυπικά να έχει φύγει εδώ κι αρκετό καιρό, αλλά με αφορμή το μπλογκ αποφάσισα να ξαναδιαβάσω ένα από τα πολύ αγαπημένα μου βιβλία. Το Ένα τελευταίο καλοκαίρι  βρέθηκε εντελώς τυχαία στα χέρια μου, πριν από πέντε χρόνια όταν μπήκα να ρίξω μια ματιά σε ένα βιβλιοπωλείο στο δρόμο μου προς τη σχολή. Από τότε έμελλε να πάρει ξεχωριστή θέση στην καρδιά και στη βιβλιοθήκη μου. Το βιβλίο όπως προδιαθέτει και ο τίτλος, έχει σαν κεντρικό άξονα το τελευταίο καλοκαίρι ενός μεγάλου έρωτα στα ταραγμένα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.



Μία ηλικιωμένη γυναίκα λίγο πριν το τέλος της ζωής της ξεκινάει ένα ταξίδι παρέα με την εγγονή της στην γενέτειρα της, την πρώην Ανατολική Πρωσία, για να αντιμετωπίσει τους προσωπικούς της δαίμονες που την πολιορκούν εδώ και πολλά χρόνια. Με την ελπίδα να βρει το παλιό αρχοντικό της, βυθίζεται σ΄ένα ταξίδι στο παρελθόν μέσα από τις σελίδες του ημερολογίου της.  
1939 στην Ανατολική Πρωσία. Η νεαρή Γερμανίδα αριστοκράτισσα Σαρλότε φον Ντάτσκι γιορτάζει τα 18α γενέθλια της κι ετοιμάζεται για το γάμο της με τον πλούσιο κι όμορφο κόμη Κλάους φον Λέτεμπεργκ, με τον οποίο είναι ερωτευμένη. Λίγες μέρες αργότερα ο Χίτλερ βυθίζει την Ευρώπη στον πόλεμο και ολόκληρος ο κόσμος της Σαρλότε καταρρέει, γκρεμίζοντας όλα τα όνειρα και τις προσδοκίες της. 
1946. Η Ανατολική Πρωσία εξαφανίζεται από τον χάρτη και η Σαρλότε καταφεύγει στην Αγγλία, έχοντας βιώσει τις τραγικές επιπτώσεις του πολέμου. Κουβαλάει μαζί της ένα μυστικό που τη βασανίζει αλλά της δίνει δύναμη ταυτόχρονα. Είκοσι χρόνια μετά, βγαίνει κρυφά από ένα ρώσικο γκουλάγκ ένα βιβλίο που κυκλοφορεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Μέσα στις σελίδες του ξετυλίγεται, ο μεγάλος έρωτας ανάμεσα σε έναν Ρώσο αιχμάλωτο πολέμου και μια Γερμανίδα αριστοκράτισσα.

Το ημερολόγιο της Σαρλότε

Το ταξίδι από το παρόν στο παρελθόν γίνεται με τρόπο στρωτό, που δεν κουράζει και δίνει στους βασικούς χαρακτήρες  αλλά και σε όλους όσους τους περιβάλλουν, τον χώρο και την άνεση να ανθίσουν. Η Σαρλότε, η κεντρική ηρωίδα που είναι και αφηγήτρια της ιστορίας, είναι μια νεαρή κι αρκετά αφελής κοπέλα η οποία ωριμάζει βίαια κι εγκλωβίζεται σε έναν γάμο που δεν είναι αυτό που ονειρευόταν. Παρόλα αυτά, καταφέρνει να σταθεί στα πόδια της, να διατηρήσει την ψυχραιμία της και να πάρει όλες τις δύσκολες αποφάσεις όταν οι περιστάσεις το απαιτούν. Ο σύζυγος της είναι ένας αγέλαστος, ψυχρός και πειθαρχημένος αξιωματικός του στρατού. Η Σαρλότε, βρίσκει καταφύγιο στην αγάπη της οικογένειας της, και κυρίως στους δίδυμους αδερφούς  της Πάουλ και Βίλχεμ και στη νύφη της και γυναίκα του Βίλχεμ, Ιρένα. Όλα αυτά μέχρι που βρίσκει τον αληθινό έρωτα στο πρόσωπο του «εχθρού». Ένας έρωτας που τη λυτρώνει αλλά ταυτόχρονα τη σημαδεύει.

Κάπως έτσι φαντάζομαι το Γκρουνβαλτζεέ, το ταπεινό σπίτι της Σαρλότε :P 
                                              (Πηγή εικόνας: Wikimedia Commons)

Η συγγραφέας αφηγείται την ιστορία με υπέροχο ρυθμό και χάρη, επιμένοντας σε λεπτομέρειες  που ζωντανεύουν μια ολόκληρη εποχή. Ειδικά τις στιγμές που διάβαζα τις σελίδες του ημερολογίου της Σαρλότε, παρασυρόμουν  τόσο από την ατμόσφαιρα που ένιωθα να μεταφέρομαι στο Γρουνβαλτζεέ, το αρχοντικό που έμενε μαζί με την οικογένεια της η ηρωίδα. Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι ότι βλέπουμε ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας από την οπτική γωνία των «θυτών». Των ανθρώπων που ψήφισαν τον Χίτλερ και τον ακολούθησαν σε έναν πόλεμο γεμάτο παράνοια, διαπράττοντας τραγικά εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας. Συνειδητοποίησα λοιπόν ότι δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο. Δεν ακολούθησαν όλοι οι Γερμανοί πιστά τον Χίτλερ, ούτε συμφωνούσαν με την πολιτική του, κυρίως όταν αποκαλύφθηκαν οι προθέσεις του και άρχισε να διαπράττει φρικαλεότητες. Αντίθετα, υπήρχε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων  που είτε ξεγελάστηκαν και παρασύρθηκαν σε έναν κυκεώνα από τον οποίο δεν μπορούσαν να ξεφύγουν,  είτε είχαν καταλάβει από την αρχή που οδηγούσε το εθνικιστικό παραλήρημα του ηγέτη τους και αντιδρούσαν στις πράξεις του. Η ίδια η ηρωίδα, αν και μέλος του ναζιστικού κόμματος μιας και ήταν υποχρεωτικό, εξεπλάγη όταν κάποια στιγμή κι ενώ ήδη είχε ξεκινήσει ο πόλεμος, συνειδητοποιεί ότι οι Εβραίοι στέλνονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου υποβάλλονται σε βασανιστήρια κι όχι σε μια καινούρια γη για να ξεκινήσουν εκ νέου τις ζωές τους όπως υποστήριζε ο ηγέτης τους. Ο ίδιος ο αδερφός της, έχοντας βιώσει τη φρίκη του πολέμου σε όλο της το μεγαλείο και μάρτυρας συγκλονιστικών  γεγονότων στο μέτωπο, δίνει ελαφρυντικό στην αγριότητα των Ρώσων εναντίον των Γερμανών και συμμετέχει στην απόπειρα δολοφονίας κατά του Χίτλερ.

Και κάπως έτσι πρέπει να έμοιαζε στην πραγματικότητα το Γκρουνβαλτζεέ. Σπίτι στην Ανατολική Πρωσία.(Πηγή εικόνας: marinagottliebsarles )





Το βιβλίο βασίζεται σε αληθινά γεγονότα και γι αυτό χρειάζεται γερό στομάχι. Κάποια πράγματα αν και είναι δύσκολο να τα πιστέψει κανείς, συνέβησαν πραγματικά.  Το συμπέρασμα είναι ένα.  Η κτηνωδία του πολέμου έχει καταστροφικές συνέπειες και για τους θύτες και για τα θύματα, και για τους νικητές και για τους ηττημένους. Στο μυθιστόρημα, αδερφός της Σαρλότε αγωνιά για την παρακαταθήκη που θα αφήσουν σαν έθνος  στις επόμενες γενιές και ο Αλεξάντρ, ο Ρώσος αιχμάλωτος αναφέρει κάποια στιγμή πως «η αιώνια ειρήνη διαρκεί μέχρι τον επόμενο πόλεμο».

Οι Ρώσοι εισβάλλουν στην Ανατολική Πρωσία.

Μέσα όμως σε όλη τη μαυρίλα και τη κατήφεια, ένας σπουδαίος έρωτας γεννιέται ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που οι καταστάσεις τους θέλουν σε αντίπαλα στρατόπεδα αλλά αποδεικνύουν ότι δεν είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους κι ότι ο σεβασμός και η αγάπη προς τον συνάνθρωπο είναι το υψηλότερο ιδανικό. Η ελπίδα και αγάπη λοιπόν, μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος ακόμα και στις πιο σκοτεινές μέρες και μπορούν να ενώσουν τους ανθρώπους. Η Σαρλότε και ο Αλεξάντρ, γίνονται στήριγμα ο ένας για τον άλλον, παίρνουν δύναμη και κουράγιο, συντονίζονται απόλυτα, πονάνε κι αγαπούν σαν μία καρδιά, σαν ένα μυαλό. Φοβούνται αλλά κάνουν όνειρα κι ελπίζουν, δεν χάνουν την ανθρωπιά τους κι αναθεωρούν όλα όσα πίστευαν. Δεν σώζουν μόνο ο ένας τον άλλο αλλά τον ίδιο τους τον εαυτό.




Το Ένα τελευταίο καλοκαίρι είναι ένα μυθιστόρημα που προκαλεί έντονη συναισθηματική φόρτιση και πολλούς προβληματισμούς. Είναι από τα βιβλία που δεν μπορείς να σταματήσεις να γυρνάς τη μία σελίδα μετά την άλλη όσο κουρασμένος/η κι αν είσαι! Ένα μυθιστόρημα βαθιά αντιπολεμικό που με συγκλόνισε και με συγκίνησε βαθύτατα! Η συγγραφέας έχει καταφέρει να γράψει ένα βιβλίο με ψυχή, που δεν κουράζει ούτε στιγμή παρόλο που εμπλέκει τόσα ιστορικά γεγονότα. Ακριβώς επειδή βιώνουμε τις καταστάσεις μέσα από τους ήρωες, νιώθουμε σα να συμμετέχουμε στα δρώμενα. Άλλωστε, πραγματική Ιστορία είναι η ιστορία των ανθρώπων. 


Αξίζει να σημειωθεί ότι το μυθιστόρημα βασίζεται στη ζωή της μητέρας και της γιαγιάς της συγγραφέως. Γι αυτό έχει κι ενδιαφέρον να διαβάσετε το σημείωμα της συγγραφέως αφού όμως πρώτα τελειώσετε το βιβλίο. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανίδα και σε πολύ καλή τιμή μάλιστα! 

Θα ήθελα να κλείσω με το γνωστό τραγούδι του Leonard Cohen, το οποίο αν και είχε ως πηγή έμπνευσης το Ολοκαύτωμα, πιστεύω ότι ταιριάζει ιδανικά σε αυτή την ιστορία.

3 σχόλια:

  1. Πολύ ωραίο φαίνεται και πολύ κατατοπιστική η περιγραφή σου.Λέω να του ρίξω μια ματιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σ΄ευχαριστώ! Εγώ πάντως, το αγαπώ αυτό το βιβλίο!! Ελπίζω να σου αρέσει :)

      Διαγραφή
  2. Από τα πιο υπέροχα βιβλία που έχω διαβάσει!!! το λατρεύω!!! η περιγραφή σου είναι καταπληκτική.

    ΑπάντησηΔιαγραφή